Phụ nữ mang thai tiêm vắc xin cúm khi nào là tốt nhất? Khi nào không nên tiêm?

Phụ nữ mang thai đối mặt với nguy cơ nhập viện cao hơn từ 2,44 lần so với người không mang thai khi mắc cúm, cùng với nguy cơ gia tăng các biến cố bất lợi trong thai kỳ. Nguyên nhân chính là do những thay đổi sinh lý trong hệ thống hô hấp, tim mạch và miễn dịch trong suốt thai kỳ. Những biến chứng nghiêm trọng có thể gặp ở người mẹ bao gồm viêm phổi và suy hô hấp, trong khi đối với thai nhi, có thể xảy ra các vấn đề như sinh non, suy thai, thai lưu, thai nhỏ hơn so với tuổi thai và tệ hơn là tử vong cả mẹ và thai nhi.

Các tổ chức và chuyên gia y tế uy tín hàng đầu trên thế giới đều khuyến cáo, tiêm vắc xin cúm là biện pháp hiệu quả nhất với dữ liệu an toàn tốt để bảo vệ thai phụ và thai nhi. Vậy phụ nữ mang thai tiêm vắc xin cúm khi nào là tốt nhất?

Vì sao phụ nữ mang thai cần tiêm phòng cúm?

Cúm là bệnh truyền nhiễm hết sức nguy hiểm ở phụ nữ mang thai. Nếu như ở người khỏe mạnh mắc cúm nhẹ có thể gây ra các triệu chứng như sốt, ho, sổ mũi và tự khỏi sau vài ngày, thì với phụ nữ mang thai, cúm có thể trở thành mối đe dọa, gây ra những biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến cả mẹ và bé.

Nếu phụ nữ mang thai mắc cúm trong giai đoạn 3 tháng đầu thai kỳ, nguy cơ sảy thai, thai chết lưu hoặc dị tật bẩm sinh như sứt môi… tăng cao. Cúm có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm cho thai phụ như viêm tai, viêm phế quản, viêm phổi, viêm não, nhiễm trùng máu, nguy cơ dẫn đến giảm huyết áp nghiêm trọng (sốc nhiễm khuẩn), viêm màng não, viêm nội tâm mạc… và trong trường hợp nghiêm trọng, có thể dẫn đến tử vong.

Chính vì thế, việc tiêm phòng cúm trở thành một bước quan trọng để bảo vệ sức khỏe của mẹ và con trong thai kỳ. Tiêm vắc xin cúm cho thai phụ không chỉ bảo vệ sức khỏe của mẹ mà còn mang lại sự bảo vệ cho thai nhi. Trẻ em chỉ được tiêm phòng cúm khi đã đủ 6 tháng tuổi, do đó, trong 6 tháng đầu đời các kháng thể từ mẹ sau khi tiêm phòng sẽ được truyền sang thai nhi, bảo vệ trẻ khỏi bệnh cúm cho đến khi trẻ có thể tự chủng ngừa lần đầu tiên.

Nghiên cứu cho thấy trẻ dưới 6 tháng tuổi sinh từ mẹ đã tiêm phòng cúm trong thai kỳ có nguy cơ mắc cúm thấp hơn 48% và nguy cơ nhập viện do cúm thấp hơn 72% so với những trẻ mà mẹ không tiêm phòng cúm. Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của tiêm phòng cúm trong việc bảo vệ sức khỏe mẹ và bé trước mối đe dọa từ virus cúm trong suốt thai kỳ.

Phụ nữ mang thai tiêm vắc xin cúm giúp ngăn ngừa nguy cơ mắc bệnh và các biến chứng thai kỳ nguy hiểm.

Phụ nữ mang thai tiêm vắc xin cúm khi nào là tốt nhất?

Vắc xin phòng cúm có thể được tiêm trước và trong thai kỳ, mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe của cả mẹ và thai nhi. Theo thông tin kê toa từ các nhà sản xuất, cũng như khuyến cáo của WHO, CDC Hoa Kỳ, phụ nữ mang thai có thể được tiêm vắc xin cúm ở bất kỳ giai đoạn nào của thai kỳ.

Tuy nhiên, dữ liệu hiện có cho thấy việc tiêm vắc xin cúm ở 3 tháng giữa và cuối thai kỳ được nghiên cứu nhiều hơn so với 3 tháng đầu thai kỳ. Trong 3 tháng đầu, thai nhi đang trong giai đoạn phát triển mạnh mẽ và có nhiều yếu tố tiềm ẩn có thể ảnh hưởng đến sự an toàn của thai nhi. Do đó, nếu mẹ bầu tiêm vắc xin cúm trong thai kỳ, thời điểm lý tưởng nhất là vào 3 tháng giữa hoặc 3 tháng cuối thai kỳ để đảm bảo sự yên tâm cho mẹ bầu. 

Đồng thời, để bảo vệ cả mẹ bầu và thai nhi phát triển khỏe mạnh trong suốt thai kỳ cho đến thời điểm sau sinh, các chuyên gia đến từ Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC khuyến cáo nên tiêm phòng cúm sớm, ngay khi vắc xin có sẵn.

Phụ nữ mang thai không nên tiêm ngừa cúm khi nào?

Khi bị cúm, đặc biệt với phụ nữ mang thai, chuyên gia khuyến cáo không nên tiêm phòng cúm. Thời điểm tiêm vắc xin tốt nhất là khi cơ thể hoàn toàn khỏe mạnh để hệ miễn dịch hoạt động tốt nhất, vắc xin phát huy tối đa hiệu quả.

Không chỉ người đang bị cúm, một số đối tượng khác cũng được khuyên tránh tiêm phòng cúm gồm: những người từng bị dị ứng sau khi tiêm phòng cúm trước đó, người bị suy dinh dưỡng, người đang mắc bệnh nhiễm trùng cấp hoặc những ai dị ứng với các thành phần như kháng sinh Gentamicin, formaldehyde. Đặc biệt, những người từng gặp hội chứng Guillain-Barre, gây liệt tủy tiến triển, trong vòng 6 tuần sau khi tiêm vắc xin cúm trước đây cũng nên thận trọng và thảo luận với bác sĩ trước khi quyết định tiêm chủng.

Các loại vắc xin cúm cho phụ nữ mang thai

Hiện nay, có 2 loại vắc xin cúm tứ giá có thể tiêm cho phụ nữ mang thai đang được sử dụng tại Việt Nam là: vắc xin bất hoạt tiểu đơn vị (subunit) và vắc xin bất hoạt dạng mảnh (split), hiện đang có đầy đủ tại hàng trăm trung tâm tiêm chủng VNVC trên toàn quốc.

Vắc xin bất hoạt tiểu đơn vị (subunit)

Vắc xin bất hoạt tiểu đơn vị (subunit) chỉ chứa kháng nguyên bề mặt, độ tinh khiết cao, khả năng dung nạp tốt và phản ứng sau tiêm ít hơn so với các dạng vắc xin khác. Vắc xin cung cấp khả năng phòng ngừa bệnh cúm mùa do virus cúm thuộc hai chủng cúm A (H1N1, H3N2) và hai chủng cúm B (Yamagata, Victoria) gây ra.

Vắc xin bất hoạt tiểu đơn vị (subunit) mang lại hiệu lực cao và tính sinh miễn dịch tốt, đã được chứng minh qua nhiều thử nghiệm lâm sàng.

Vắc xin được chỉ định cho trẻ từ 6 tháng tuổi trở lên và người lớn với lịch tiêm như sau:

Trẻ từ 6 tháng tuổi đến dưới 9 tuổi chưa tiêm cúm có lịch tiêm 2 mũi:

•  Mũi 1: lần tiêm đầu tiên.
•  Mũi 2: cách mũi 1 ít nhất 4 tuần và tiêm nhắc hàng năm.

Từ 9 tuổi trở lên:

• Lịch tiêm 01 mũi duy nhất và nhắc lại hằng năm.

Hiện nay, tại Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC, vắc xin bất hoạt tiểu đơn vị (subunit) đang có sẵn tại mỗi trung tâm, sẵn sàng đáp ứng nhu cầu chủng ngừa phòng bệnh của trẻ em và người lớn, đặc biệt là phụ nữ chuẩn bị và đang mang thai.

Vắc xin bất hoạt dạng mảnh (split)

Vắc xin bất hoạt dạng mảnh (split) là loại vắc xin có chứa các mảnh vỡ của virus cúm, bao gồm tất cả các protein của virus và các kháng nguyên bề mặt, cung cấp khả năng  phòng 4 chủng virus cúm gồm: 2 chủng cúm A (H1N1, H3N2) và 2 chủng cúm B (Yamagata, Victoria). Vắc xin được chỉ định cho trẻ từ 6 tháng tuổi trở lên và người lớn với lịch tiêm như sau:

Trẻ từ 6 tháng tuổi đến dưới 9 tuổi chưa tiêm cúm:

•  Mũi 1: lần tiêm đầu tiên.
•  Mũi 2: cách mũi 1 ít nhất 4 tuần và tiêm nhắc hàng năm.

• Lịch tiêm 01 mũi duy nhất và nhắc lại hằng năm.

Những lưu ý khi tiêm phòng cúm cho phụ nữ mang thai

Tiêm phòng cúm là một biện pháp quan trọng để bảo vệ sức khỏe của cả mẹ bầu và thai nhi. Tuy nhiên, để đảm bảo quá trình tiêm chủng diễn ra an toàn và hiệu quả, mẹ bầu cần lưu ý một số điều sau:

• Cần chuẩn bị đầy đủ và mang theo các giấy tờ, sổ tiêm chủng hoặc phiếu tiêm chủng để bác sĩ kiểm tra các loại vắc xin đã từng tiêm. Nếu không còn giữ sổ tiêm hoặc người tiêm không còn nhớ chính xác đã được tiêm những loại vắc xin nào, cần trao đổi với bác sĩ để được tư vấn và đưa ra các chỉ định tiêm ngừa vắc xin cúm chính xác và phù hợp với nhu cầu chủng ngừa.
• Trước khi tiêm phòng, mẹ bầu nên thông báo cho bác sĩ về tình trạng sức khỏe hiện tại, các loại thuốc đang sử dụng và tiền sử dị ứng với bất kỳ loại vắc xin nào.
• Nên chọn các trung tâm tiêm chủng uy tín, có đội ngũ bác sĩ, điều dưỡng giàu kinh nghiệm để thực hiện tiêm chủng.
• Tìm hiểu trước các loại vắc xin cúm có thể tiêm cho bà bầu. Trong quá trình khám sàng lọc, bác sĩ sẽ tư vấn và lựa chọn loại vắc xin phù hợp nhất cho từng trường hợp cụ thể.
• Trước khi tiêm vắc xin nên xây dựng chế độ ăn uống hợp lý, dinh dưỡng và nghỉ ngơi đầy đủ.

• Thư giãn và giữ tâm trạng thoải mái trước và trong khi tiêm.
• Phối hợp với điều dưỡng kiểm tra thông tin vắc xin.

• Sau khi tiêm, mẹ bầu ở lại trung tâm tiêm chủng ít nhất 30 phút để theo dõi sức khỏe.
• Chú ý lắng nghe và nắm bắt các hướng dẫn của điều dưỡng, nhân viên y tế tại cơ sở tiêm chủng về cách theo dõi và chăm sóc sức khỏe người tiêm tại nhà.
• Nếu có các dấu hiệu bất thường như đau đầu dữ dội, khó thở, mẩn ngứa, sưng tấy tại vị trí tiêm… cần báo ngay cho nhân viên y tế.
• Khi về nhà cần theo dõi sức khỏe, vị trí tiêm trong vòng 48 - 72 giờ tiếp theo. Nếu có dấu hiệu bất thường cần đến trung tâm y tế gần nhất để thăm khám và điều trị kịp thời.
• Uống nhiều nước và xây dựng chế độ dinh dưỡng phù hợp.
• Nghỉ ngơi đầy đủ để cơ thể phục hồi.
• Nếu tại vết tiêm sưng, đỏ, có thể chườm lạnh để giúp giảm đau và giảm sưng. Tuyệt đối không được xoa dầu, chườm nóng, nặn chanh, đắp khoai tây hay bôi đắp bất cứ thứ gì lên vết tiêm vì có thể gây nhiễm trùng vết tiêm.

Sau khi tiêm vắc xin cúm, phụ nữ mang thai cần ở lại trung tâm tiêm chủng ít nhất 30 phút để nhân viên y tế kiểm tra sức khỏe sau tiêm.

Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC tự hào là địa chỉ tiêm vắc xin cúm uy tín, an toàn và chất lượng cho mẹ bầu. Là đối tác chiến lược, toàn diện của nhiều hãng vắc xin lớn, VNVC được quyền đàm phán trực tiếp, nhập khẩu chính hãng số lượng vắc xin cúm, các loại vắc xin quan trọng, vắc xin thế hệ mới, đảm bảo cung ứng đầy đủ vắc xin cho cả trẻ em và người lớn, đáp ứng nhu cầu tiêm chủng ngày càng cao của người dân.

VNVC tự hào là đơn vị tiêm chủng dịch vụ tại Việt Nam đầu tư lớn cho hệ thống dây chuyền bảo quản lạnh (Cold chain) gồm hàng trăm kho lạnh GSP tiêu chuẩn quốc tế trên toàn quốc, đảm bảo nhiệt độ bảo quản vắc xin từ 2 - 8 độ C theo đúng quy định nghiêm ngặt của nhà sản xuất. 100% phòng tiêm tại hàng trăm trung tâm tiêm chủng VNVC trên toàn quốc đều có tủ bảo quản vắc xin chuyên dụng.

VNVC cam kết tuân thủ nghiêm ngặt quy trình tiêm chủng an toàn theo yêu cầu của Bộ Y tế. 100% bác sĩ, điều dưỡng viên tại VNVC giàu kinh nghiệm, có trình độ chuyên môn cao, có chứng chỉ an toàn tiêm chủng và thường xuyên được đào tạo kỹ năng chuyên môn, kỹ năng nghiệp vụ, kỹ năng tiêm nhẹ nhàng, êm ái cùng dịch vụ Khách hàng chuyên nghiệp, tận tâm, thân thiện.

Để được tư vấn các thông tin xoay quanh vắc xin cho trẻ em và người lớn, đặt mua vắc xin, Quý khách vui lòng liên hệ VNVC theo thông tin sau:

• Hotline: 028 7102 6595;
• Fanpage: VNVC – Trung tâm Tiêm chủng Trẻ em và Người lớn;
• Tra cứu trung tâm tiêm chủng VNVC gần nhất tại đây;
• Để đặt mua vắc xin và tham khảo các sản phẩm vắc xin, Quý khách vui lòng truy cập: vax.vnvc.vn.
• Xem thêm những thông tin tiêm chủng hữu ích từ kênh Tik Tok Bác sĩ Tiêm chủng VNVC

Quý Khách hàng có thể tải VNVC Mobile App dễ dàng bằng 2 link sau:

• IOS (iPhone, iPad…): https://bit.ly/VNVC_APPSTORE
• Android (Oppo, Samsung, Sony…): https://bit.ly/VNVC_GGPLAY

Tiêm vắc xin cúm trước hoặc trong thai kỳ không chỉ giúp bảo vệ sức khỏe của mẹ mà còn đảm bảo an toàn cho bé yêu ngay từ trong bụng mẹ. Với mùa cúm tại Việt Nam kéo dài từ tháng 10 đến tháng 5 hàng năm, các chuyên gia y tế khuyến cáo phụ nữ nên tiêm phòng trước mùa dịch để đạt hiệu quả tối ưu. Việc tiêm nhắc lại hàng năm theo hướng dẫn của bác sĩ càng trở nên cần thiết trong bối cảnh virus cúm không ngừng biến đổi. Bằng cách tiêm phòng vắc xin cúm, thai phụ không chỉ giảm nguy cơ gặp biến chứng nghiêm trọng mà còn truyền kháng thể bảo vệ cho bé, đặc biệt trong 6 tháng đầu đời khi trẻ chưa thể tiêm chủng.