Trẻ có bệnh mạn tính, phòng cúm như thế nào?

Trẻ mắc các bệnh lý mạn tính như béo phì, tiểu đường, bệnh tim mạch, hô hấp… khi nhiễm cúm có nguy cơ rất cao khiến bệnh trở nặng, dễ biến chứng phải nhập viện, trong đó bệnh tiểu đường làm tăng nguy cơ lên đến 15 lần và tỷ lệ này cao gấp 10 lần đối với những trẻ mắc bệnh phổi bẩm sinh và mạn tính khác. Điều này chứng minh việc chủ động phòng ngừa cúm sớm ở trẻ là vô cùng quan trọng, góp phần chặn đứng tình trạng xấu do cúm gây ra.

Đối tượng trẻ em nào có nhiều nguy cơ bị biến chứng do cúm hơn?

Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh (CDC) Hoa Kỳ, nguy cơ phát triển các biến chứng nguy hiểm tiềm ẩn liên quan đến nhiễm trùng virus cúm thường tăng ở trẻ nhỏ và trẻ mắc các bệnh mãn tính. Ước tính tỷ lệ nhiễm trùng do cúm chiếm khoảng 20 - 30% trong tổng số ca nhiễm bệnh được ghi nhận mỗi năm là trẻ nhỏ và trẻ em.

CDC Hoa Kỳ cũng cho biết, trẻ em dưới 5 tuổi, đặc biệt là trẻ dưới 2 tuổi, có nguy cơ cao gặp phải các biến chứng nghiêm trọng do cúm gây ra. CDC Hoa Kỳ ước tính, từ mùa cúm 2010 - 2011 đến mùa 2022 - 2023 (không tính mùa cúm 2020 - 2021), số ca nhập viện ở trẻ dưới 5 tuổi dao động từ 6.000 - 25.000 ca mỗi năm tại Hoa Kỳ.

Tại Việt Nam, theo thống kê của Cục Y tế dự phòng và Bộ Y tế, trung bình có hơn 800.000 ca mắc cúm được ghi nhận mỗi năm, xảy ra ở nhiều độ tuổi khác nhau, nhưng tập trung chủ yếu ở nhóm đối tượng nguy cơ, trong đó phần lớn là ở trẻ dưới 5 tuổi.

Trẻ dưới 5 tuổi, đặc biệt là trẻ dưới 2 tuổi là đối tượng nguy cơ cao gặp biến chứng nghiêm trọng khi nhiễm cúm.

Đặc biệt, nếu trẻ nhỏ kèm theo mắc các bệnh lý mạn tính khác, sẽ làm nhân mức độ trầm trọng của bệnh tình lên gấp nhiều lần. Các chuyên gia y tế cho biết, những trẻ mắc bệnh như hen suyễn, bệnh phổi mạn tính (xơ nang, phổi mạn tính ở trẻ sinh non), bệnh tim, rối loạn máu, rối loạn nội tiết (tiểu đường), rối loạn gan, thận, béo phì, rối loạn chuyển hóa, hệ miễn dịch suy yếu, các vấn đề về thần kinh bao gồm rối loạn não, tủy sống, dây thần kinh ngoại biên và cơ như bại não, động kinh, đột quỵ, khuyết tật trí tuệ, chậm phát triển... là những yếu tố nguy cơ hàng đầu khiến trẻ gặp biến chứng liên quan đến bệnh cúm.

Theo các chuyên gia y tế, các biến chứng liên quan đến cúm ở bệnh nhi bao gồm các vấn đề về hô hấp nghiêm trọng, nhiễm trùng thứ phát do vi khuẩn như viêm phổi, nhiễm trùng xoang hoặc tai và trong một số trường hợp có thể dẫn đến tử vong. Trong một số trường hợp hiếm gặp, cúm có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng như viêm não, viêm màng não, viêm cơ, suy đa tạng.

CDC Hoa Kỳ cũng nhấn mạnh, trẻ em ở mọi lứa tuổi mắc các bệnh thần kinh có khả năng bị bệnh nặng hơn những trẻ khác nếu bị cúm. Biến chứng cúm có thể khác nhau và có thể bao gồm viêm phổi và thậm chí tử vong ở một số trẻ. Một số trẻ mắc bệnh thần kinh có thể gặp vấn đề về chức năng cơ, chức năng phổi, khó ho, nuốt hoặc dễ tống chất lỏng ra khỏi đường thở.

Trẻ mắc các bệnh mạn tính khi mắc cúm dễ gây biến chứng nghiêm trọng, làm trầm trọng thêm bệnh tình.

Do đó, việc tiêm phòng vắc xin cúm cho trẻ kết hợp các biện pháp phòng ngừa là rất quan trọng để giảm nguy cơ mắc bệnh, chặn đứng nguy cơ gây ra các biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng nặng nề đến sức khỏe của trẻ và miễn dịch của cộng đồng.

Trẻ có bệnh mạn tính rất dễ phải nhập viện do cúm

Trẻ nhỏ là đối tượng rất nhạy cảm đối với những tác nhân có hại bên ngoài môi trường, do hệ thống miễn dịch chưa hoàn thiện, không thể tự sản sinh đủ lượng kháng thể để bảo vệ bản thân chống lại mầm bệnh cho đến khi 4 tuổi, đặc biệt là đối với các bệnh đường hô hấp dễ dàng lây nhiễm như cúm. Và sẽ càng nghiêm trọng hơn đối với những trẻ đang phải sống chung với bệnh mãn tính, khi hệ thống miễn dịch đang phải cố gắng chống chọi với căn bệnh hiện tại mỗi ngày, lại phải gồng gánh thêm việc chống nhiễm trùng từ virus cúm.

Một kết quả nghiên cứu đã cho thấy, khoảng 80% trẻ em nhập viện do cúm thường có các bệnh lý đi kèm, trong đó hen suyễn, rối loạn phát triển thần kinh và rối loạn tiêu hóa là phổ biến nhất. Ngoài ra, nghiên cứu này cũng phát hiện ra tỷ lệ trẻ nam nhập viện cao hơn so với trẻ nữ, chiếm khoảng 65%.

Một nghiên cứu khác được thực hiện tại Hoa Kỳ trong 4 mùa cúm trong giai đoạn 2010 - 2014 đã phân tích và phát hiện rằng, có khoảng 53% trong tổng số 291 ca tử vong liên quan đến cúm được ghi nhận ở trẻ mắc kèm theo các tình trạng bệnh lý nguy cơ cao.

Cần đặc biệt lưu ý, trẻ mắc các bệnh mạn tính khi nhiễm cúm có nguy cơ làm trầm trọng thêm các tình trạng bệnh lý đang mắc phải. Theo các chuyên gia y tế, virus cúm có thể xâm lấn vào phổi, gây viêm (sưng) và hẹp đường thở, làm trầm trọng thêm triệu chứng hen suyễn, chẳng hạn như ho, thở khò khè, khó thở và tức ngực, thậm chí dẫn đến viêm phổi.

Chính vì vậy, tiêm phòng cúm và theo dõi sức khỏe kỹ lưỡng ở trẻ mắc bệnh mạn tính là rất cần thiết, góp phần bảo vệ trẻ khỏi những nguy hiểm do virus cúm và chính căn bệnh đang mắc phải gây ra hiệu quả.

Trẻ mắc bệnh mãn tính khi nhiễm cúm có nguy cơ cao bệnh trở nặng, phải nhập viện điều trị.

Lợi ích của tiêm vắc xin cúm cho trẻ có bệnh mạn tính từ 6 tháng tuổi

Mặc dù tương đối hiếm, nhưng cúm có thể gây ra các ca tử vong ở trẻ em. Theo thống kê, cúm gây ra trung bình khoảng 37 - 199 ca tử vong ở trẻ trong mỗi mùa cúm. Đáng chú ý, trong số các ca tử vong ở trẻ được báo báo, khoảng 80% trong số đó không được tiêm phòng đầy đủ. Chính vì vậy, việc tiêm phòng vắc xin đầy đủ mũi, đúng lịch, nhắc lại đúng hẹn cho trẻ là vô cùng quan trọng và thực sự cần thiết.

Theo kết quả của một số nghiên cứu, việc tiêm vắc xin phòng cúm làm giảm đáng kể nguy cơ trẻ em mắc biến chứng nghiêm trọng, đe dọa tính mạng, bao gồm việc giảm 75% tình trạng nhiễm cúm nguy hiểm, giảm 41% số lần nhập viện và 50% số lần đến phòng cấp cứu do cúm. Hơn hết, nguy cơ tử vong liên quan đến cúm cũng giảm 51% khi tiêm vắc xin và giảm 65% ở những trẻ em khỏe mạnh. Đặc biệt, tiêm chủng cũng làm giảm 74% nguy cơ nhập viện vào khoa chăm sóc đặc biệt tại khoa nhi (PICU) do nhiễm cúm khi vào mùa bùng phát.

Đối với trẻ bị hen suyễn, tiêm phòng cúm giúp làm giảm số lần lên cơn hen nặng, giảm tỷ lệ nhập viện, cấp cứu, thời gian nằm viện, sử dụng thuốc giãn phế quản và thuốc steroid đáng kể. Đối với nhóm trẻ bị nhiễm trùng đường hô hấp tái phát, tiêm vắc xin góp phần hạn chế số lần sử dụng thuốc kháng sinh, thuốc hạ sốt, bảo vệ sức khỏe trẻ và tiết kiệm đáng kể chi phí chăm sóc, điều trị y tế.

Không chỉ mang lại hiệu quả lên trẻ em, vắc xin cúm cũng được chứng minh mang lại hiệu quả lên toàn bộ đối tượng, giúp giảm từ 40 - 60% số trường hợp nhiễm cúm cho cả người lớn, người cao tuổi.

Tiêm vắc xin cúm cho trẻ từ 6 tháng tuổi giúp giảm nguy cơ cúm trở nặng hiệu quả.

Hiện tại, Việt Nam đang triển khai tiêm chủng rộng rãi 2 loại vắc xin cúm tứ giá hiện đại, thế hệ mới, với phác đồ tiêm chủng cho trẻ từ 6 tháng tuổi. Vắc xin cúm được chế tạo để phát huy phản ứng miễn dịch bằng cách kích thích sản xuất kháng thể đặc hiệu, thường có hiệu quả sau khoảng 2 tuần sau khi tiêm vắc xin. Đây là các loại vắc xin có thể bảo vệ chống lại 4 loại cúm phổ biến ở người, bao gồm cúm A (H1N1/ H3N2) và cúm B (Vitoria/ Yamagata).

Vắc xin cúm bất hoạt tiểu đơn vị (Subunit)

Đây là loại vắc xin chứa kháng nguyên của 4 loại virus cúm đang lưu hành phổ biến hiện nay, với khả năng dung nạp tốt và đảm bảo vệ độ tinh khiết cao. Vắc xin cúm bất hoạt tiểu đơn vị (subunit) được chỉ định cho trẻ từ 6 tháng tuổi trở lên và người lớn, với lịch tiêm như sau:

Trẻ từ 6 tháng tuổi đến dưới 9 tuổi chưa từng tiêm vắc xin cúm:

• Mũi 1: lần tiêm đầu tiên;
• Mũi 2: cách mũi 1 ít nhất 4 tuần và tiêm nhắc hàng năm.

Trẻ từ 9 tuổi trở lên chưa từng tiêm vắc xin cúm

• Lịch tiêm 01 mũi duy nhất và nhắc lại hằng năm

Vắc xin cúm bất hoạt dạng mảnh (split)

Vắc xin cúm bất hoạt dạng mảnh (split) là loại vắc xin chứa các mảnh vỡ của virus cúm, có khả năng phòng ngừa hiệu quả 4 chủng virus cúm đang lưu hành, bao gồm hai chủng cúm A (H1N1/H3N2) và hai chủng cúm B (Yamagata/ Victoria), với lịch tiêm cho trẻ từ 6 tháng tuổi trở lên và người lớn, cụ thể như sau:

Trẻ từ 6 tháng tuổi đến dưới 9 tuổi chưa từng tiêm vắc xin cúm:

• Mũi 1: lần tiêm đầu tiên.
• Mũi 2: cách mũi 1 ít nhất 4 tuần và tiêm nhắc hàng năm.

Từ 9 tuổi trở lên chưa từng tiêm vắc xin cúm:

• Lịch tiêm 01 mũi duy nhất và nhắc lại hằng năm.

Hiện tại, Hệ thống trung tâm tiêm chủng VNVC đang có đầy đủ vắc xin phòng cúm cho trẻ tại hàng trăm trung tâm trên toàn quốc, đảm bảo vắc xin chất lượng cao, được nhập khẩu chính hãng từ nhà sản xuất hàng đầu thế giới, bảo quản nghiêm ngặt tại hệ thống dây chuyền lạnh, kho lạnh đạt chuẩn GSP theo tiêu chuẩn quốc tế, cam kết vắc xin luôn được lưu trữ ở nhiệt độ tiêu chuẩn từ 2 - 8 độ C theo đúng yêu cầu của nhà sản xuất.

Bên cạnh đó, VNVC sở hữu đội ngũ y bác sĩ chuyên môn cao, tay nghề giỏi, 100% bác sĩ khám sàng lọc trước tiêm, tư vấn sức khỏe tổng quát và chỉ định tiêm ngừa phù hợp với từng cá nhân. 100% bác sĩ, điều dưỡng có chứng chỉ an toàn tiêm chủng, được đào tạo bài bản về kiến thức chuyên môn và kỹ thuật tiêm chuẩn chuyên môn, nhẹ nhàng, êm ái. Đồng thời, VNVC còn đầu tư mạnh vào cơ sở hạ tầng, trang thiết bị y tế hiện đại, đảm bảo trải nghiệm tiêm chủng chất lượng nhất đến với Khách hàng.

Sống chung với căn bệnh mãn tính đã là một thách thức lớn đối với sức khỏe của trẻ, do đó phụ huynh đừng chủ quan đối với bệnh cúm mà cần khẩn trương đưa trẻ đi tiêm phòng ngay từ 6 tháng tuổi. Việc tiêm vắc xin cúm cho trẻ mắc bệnh mạn tính giúp phòng ngừa đáng kể nguy cơ nhiễm virus cúm, hạn chế biến chứng nguy hiểm, giảm thiểu tỷ lệ nhập viện, cấp cứu và thuyên giảm tình trạng bệnh đáng kể.